e-Serbest meslek makbuzu nasıl kesilir?

Serbest çalışmanın en zorlu yanlarından biri de ön muhasebe ve makbuz kesme süreçlerini tüm detaylarıyla öğrenmek ve uygulamak olabilir... Kağıt makbuzların yerini alan e-belgeler sayesinde biraz olsun kolaylaşan makbuz oluşturma sürecini ve e-serbest meslek makbuzu hakkında bilmeniz gereken her şeyi bu yazımızda sizin için derledik.

Serbest meslek erbaplarının mesleki çalışmalarına yönelik tahsilatları için düzenlenen serbest meslek makbuzunun, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirli standartlarına uygun şekilde, elektronik ortamda düzenlenen ve aynı geçerliliğe sahip haline e-serbest meslek makbuzu diyoruz.

Hukuken matbu SMM ile aynı statüde olan, dijital olarak korunup ibraz edilebilen bu e-belgeyi GİB’e de elektronik ortamda raporlayabilirsiniz. Konuyla ilgili detaylı bilgi içeren Paraşüt Blog yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.

2025 yılına ait zorunluluk kapsamındaki bilgiler tebliğ sonrası bu yazıda güncellenecektir.

Serbest meslek erbabı olup mesleki faaliyetlerine devam eden kişiler için, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda yapılan değişiklik ile son geçiş tarihi 30 Haziran 2020 olacak şekilde e-serbest meslek makbuzu zorunluluğu getirildi. Böylece serbest meslek mükelleflerine, makbuzlarını elektronik ortamda düzenleme, iletebilme, saklama, ibraz ve raporlama yükümlülüğü gelmiş oldu.

İlgili kanun maddelerine göre henüz vergi mükellefi olmayan kişilerin ise faaliyetlerine başladıkları tarihten itibaren, ilk üç ay içinde e-serbest meslek makbuzu uygulamasına geçiş yapması gerekiyor.

Zorunlu e-SMM kullanımına tabi olmasına rağmen geçişini tamamlamayan mükellefler için, Vergi Usul Kanunu’nun 353. maddesinde belirtilen yasal hükümler uygulanıyor.

Serbest meslek makbuzunu elektronik ortamda hazırlamak için özel entegratörler veya GİB Portal’ı kullanmanız mümkün. Makbuzunuzu kesmek için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:

Diğer yandan tüm bu işlemleri birkaç tıkla kolayca tamamlayabilmeniz için Paraşüt her zaman yanınızda! Sizin için hem başvuru sürecini hem de elektronik ortamda makbuz düzenlemeyi en yalın haliyle ele alan bulut tabanlı ön muhasebe programımızın makbuz düzenleme adımlarını incelemek için bu adrese tıklayabilirsiniz.

Başvurunuzu 3 farklı şekilde yapmanız mümkün:

e-Serbest meslek makbuzu başvurusu mali mühür veya e-imza yoluyla yapılabilir; bu noktada şirketinizin türü önem arz eder. Şahıs şirketiyseniz mali mühür ve e-imza arasında seçim yapabilirken, tüzel kişi olarak başvurunuzu mali mühürle yapmanız gerekir.

Geçişinizi e-imza yoluyla yapmak isterseniz, e-sertifika hizmet sağlayıcılarından kendi adınıza bir “güvenli e-imza” aracı satın alarak e-SMM için başvurabilirsiniz.

Mali Mühür Sertifikası almak içinse TÜBİTAK’a mali mühür sertifikası ücretini ödemeniz ve Kamu Sertifikasyon Merkezi (KSM)’nin web sitesinden başvuruda bulunmanız gerekir; aynı adresten güncel mali mühür sertifika ücretlerini öğrenebilirsiniz. Başvuru ve ödemeyi gerçekleştirdikten sonra mali mührün elinize ulaşması 3 ila 10 gün arasında sürebilir.

e-İmza ya da mali mühür size ulaştıktan sonra Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sistemine (GİB Portal) kayıt olmanız ve e-SMM için aktivasyon işlemlerini gerçekleştirmeniz gerekir. Bu aşamada e-SMM başvuru rehberinde sözü geçen programı da bilgisayarınıza indirmeniz ve e-imza/mali mührünüzü, bu programı çalıştırdıktan sonra kullanmanız gerekir. e-SMM aktivasyon işlemleri de bittikten sonra başvuru süreciniz tamamlanmış olur.

e-Serbest meslek makbuzunda bulunması gereken ve belgeyi geçerli hale getirecek bilgileri ise aşağıdaki gibi listeleyebiliriz:

Vergi Usul Kanunu’nun 236. maddesine göre e-serbest meslek makbuzunun biri karşı tarafa iletilecek, diğeri saklanacak şekilde iki nüsha olarak düzenlenmesi ve bir nüshanın müşteriye iletilmesi gerekir.

Düzenlenen makbuz, müşterinin tercihine göre elektronik ortamda veya kağıt çıktısı alınarak ıslak imzalı paylaşılabilir. Serbest meslek erbabı dilerse imzasını noterde tasdik ettirerek e-SMM’yi hazır imzalı olarak da düzenleyebilir ve karşı tarafa bu şekilde iletebilir.

Serbest meslek erbabının, makbuzlarını elektronik ortamda saklayarak, müşterisinin ise kendisine hangi yolla iletildiyse (e-belge ya da belgenin imzalı kağıt çıktısı) makbuzun o halini saklayıp ibraz etmesi gerekir.

e-Serbest meslek makbuzu için rapor oluşturulması ve ibrazı sırasında uyulacak format ve standartlar ile raporlama süresi, GİB’in web sitesinde yer alan teknik kılavuzlarda detaylı olarak açıklanır ve mali müşavirlerin hakim olduğu konulardır.

Son olarak VUK Genel Tebliği kapsamındaki Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz’lardan alınan e-SMM Bilgi Fişi’nin, düzenleyen kişi tarafından imzalanarak müşterisine verilmesi halinde, e-SMM’nin kağıt çıktısı olarak kabul edildiğini ekleyelim. Ancak bu durumun, makbuzun dijital ortamda düzenlenip saklanması yükümlülüğünü ortadan kaldırmadığını da hatırlatmak isteriz.

İptal şartlarına kısaca değinmek gerekirse,

e-SMM iptal işlemlerine ilişkin daha detaylı bilgi için “e-SMM uygulaması iptal ve düzenleme işlemleri” yazımızı inceleyebilirsiniz.

Paraşüt’ü 14 gün ücretsiz denemek ve serbest meslek erbaplarının hayatını kolaylaştıran tüm özelliklerimizi incelemek için hesabınızı aşağıdaki butona tıklayarak oluşturabilirsiniz.

Yazımız ilginizi çektiyse e-SMM ile ilgili en sık sorulan soruları derlediğimiz ve her zaman elinizin altında tutup, gerektiğinde başvurabileceğiniz bir diğer blog yazımıza bu adresten ulaşabilirsiniz.