e-Serbest meslek makbuzu hakkında 17 soru 17 cevap

Verdiğiniz hizmet veya ürünün tahsil edildiğini gösterir. İşlerinizin resmi bir belge olarak kaydedilmesi anlamına gelir. Bu da hukuki haklarınızı koruyabilmeniz ve yaptığınız işe karşı verdiğiniz emeği hukuki olarak da resmileştirdiğinizin bir göstergesidir.

Fatura işlevi bakımından her ne kadar Serbest Meslek Makbuzu ile aynı gibi görünse de, bu iki evrak birbirinden bazı noktalarda farklılık göstermektedir. Ortak oldukları nokta, KDV’dir; hem Serbest Meslek Makbuzunda hem de faturada KDV mevcuttur.

Farklılık olarak ise, faturada stopaj olmaz, Serbest Meslek Makbuzu’nda %20 stopaj vardır. Ayrıca, stopajı müşteri sizin adınıza devlete öder (muhtasar beyanname ile). Yıl sonunda geliriniz üzerinden hesaplanacak vergiden ödenen bu stopajı mahsup edebilirsiniz. (muhtemelen verginiz çıkmayacaktır.)

Evet, kesebilir. Fakat bu durumun avantajları olduğu gibi dezavantajları da vardır. Bu sorunun cevabına “Serbest meslek makbuzu mu, fatura mı kesmeliyim?” yazımızda değinmiştik. Yine de toparlayıcı bir bilgi verelim.

Faturada stopaj olmadığı için sizin adınıza ödenecek bir vergi olmayacaktır ve böylece yıl sonu hesaplanacak gelirinizden düşülecek bir tutar da olmayacak. 

Bu durumda serbest meslek makbuzu daha avantajlı gibi gözükse de şu iki noktayı da gözden kaçırmamakta fayda var: 

1. Vergi dairesi, yaptığınız işin serbest meslek kapsamında olduğuna ikna olmayabilir ve fatura kesmenizi isteyebilir. 

2. Fatura kesen işletmeler, %20 stopaj maliyetlerinin olmamasından dolayı fiyatlarını daha yüksek seviyede tutabilirler.

Günümüz iş dünyasında freelance çalışma, gün geçtikçe daha da yaygınlaşan bir kavram haline geldi. Bu iş şekli bir yandan kendi işinin patronu olmanın dayanılmaz hafifliğini hissettirse de e-fatura veya e-SMM kesme konusu muallakta kalıyor.

e-SMM kesilmemesi durumunda sadece sözel bir güvene dayanan ticari ilişkilerin sonu yapılan işin hukuki açıdan ispatsızlığından kaynaklı olarak hüsranla sonuçlanabiliyor.

Bu nedenle Serbest Meslek Makbuzu, freelance olarak çalışan birinin, ücret tahsili yaptığını da kanıtladığı anlamına geliyor. Kısacası, freelance çalışanlar e-SMM kesebiliyor ve bu resmi belge sayesinde herhangi bir sorun ile karşılaşma ihtimalinin de önüne geçmiş oluyorlar. Konu ile ilgili yazımız ile daha detaylı bir okuma yapabilirsiniz.

e-SMM düzenlerken, yer verilmesi gereken bilgiler şöyledir:

Gerekli durumlarda mükellef makbuz üzerinde farklı bilgilere de yer verebilir.

e-Serbest meslek makbuzunun tahsilat yapıldığı an düzenlenmesi gerekir. Ürün veya hizmetin sunulduğu, işin tamamlandığı veya verilen hizmetin karşılığının tahsil edildiği tarihte düzenlenmelidir.

Bir önceki belirttiğimiz gibi, serbest meslek makbuzu tahsilatın yapıldığı anda düzenlenmelidir. Bu durum e-SMM için de aynı şekildedir. e-Fatura ve e-arşiv fatura için tanınan azami 7 günlük süre, e-SMM için geçerli değildir.

Evet. e-SMM keseceğiniz yer, ister GİB Portal isterseniz de özel entegratör uygulamaları olsun, her halükarda mali mühür temin etmeniz gerekmektedir. Firma kimliğinin elektronik hali niteliğinde olan mali mühür yerine şahıs firmaları e-imza da kullanabilir.

Islak imzanın elektronik hali olarak tanımlanan e-imza veya mali mühür başvurusunu Kamu Sertifikasyon Merkezi’nin ilgili sayfasından yapabilirsiniz.

Serbest meslek makbuzunda, hem stopaj (gelir vergisi) hem de KDV kesilir. Brüt tutar üzerinden kesilecek olan bu vergiler için oran stopajda yüzde 20, KDV’de ise yüzde 18’dir.

Sıkça karşılaştığımız sorulardan biri de budur. Kafa karışıklığına son vermek adına öncelikle stopajın ne anlama geldiğini hatırlayalım.

Stopaj en basit tanımı ile kaynakta kesilen vergidir ve ödemenin “brüt tutarı” üzerinden, kanunlarda belirtilen oranlara göre hesaplanır. Stopaj, muhtasar beyannameyle birlikte serbest meslek makbuzu kesen kişinin müşterisi tarafından serbest meslek erbabı adına devlete ödenir. KDV'yi ise serbest meslek makbuzunu kesen taraf öder.

Stopaj oranları ve hesaplamaları ile ilgili daha detaylı bilgi almak isterseniz, ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.

Evet, öder. Stopajı müşteriniz sizin adınıza vergi dairesine öder (muhtasar beyanname ile). KDV’yi de vergi dairesine siz ödersiniz. Basit usule tabi mükellefler bazı vergilerden muaf, konu hakkında detaylı bilgi için blog yazımıza göz atabilirsiniz.

10'uncu soruya benzer sıkça karşılaştığımız bir diğer soru da budur. Serbest meslek erbabının düzenlediği makbuzun muhatabı olan tarafın gerçek usulde gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması gerekir. Burada yapılan hizmet veya iş bedeli üzerinden %20 stopaj gösterilir.

Makbuzun muhatabı gerçek veya tüzel kişi, makbuz bedelinde yer alan stopajı serbest meslek erbabına ödemez. Ortaya çıkan stopaj, hizmet alan kişi tarafından muhtasar beyanname ile serbest meslek mensubu adına vergi dairesine ödenir.

Serbest Meslek Makbuzu’nda stopaj hesabı brüt ücret üzerinden yapılır ve yukarıda da belirttiğimiz gibi brüt ücretin %20’lik oranı, serbest meslek makbuzuna ait stopaj kesintisi demektir. Gelin, bu hesaplamayı bir örnek üzerinden birlikte yapalım.

Bir hizmetiniz veya ürününüzün satışı karşılığında 1.000 TL tahsil edilmiş olsun.

Bu durumda; Brüt ücret: 1.000 TL’dir. Stopaj oranı %20 oranında olduğu için; 1.000 x %20= 200 TL’dir. Net ücret ise: 1.000 - 200= 800 TL’dir.

Bu tür hesaplamalarla tek tek uğraşarak zaman kaybetmek yerine Paraşüt’te stopaj ve KDV oranlarını otomatik olarak hesaplayabilirsiniz. Uygulamamız üzerinden serbest meslek makbuzunun nasıl kesildiğine dair detaylı bilgiye yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Yukarıdaki soruda, stopaj hesaplaması yapmıştık. Gelin, bir de serbest meslek makbuzunun nasıl hesaplandığına bakalım. Bir hizmetiniz veya ürününüzün satışı karşılığındaki tahsil edilen miktar: 1.000 TL idi.

Brüt ücret: 1.000 TL, stopaj oranı %20 oranında olduğu için; 1.000 x %20= 200 TL ve net ücret 1.000 - 200= 800 TL idi.

Bu noktada bir de KDV oranını hesaba katmamız gerekiyor:

Katma Değer Vergisi (KDV) %18 oranında olduğu için; 1.000 x %18= 180 TL’dir.

Sonuç olarak tahsil edilecek olan net tutar: 800 + 180 = 980 TL’dir.

Müşteriden tahsil edilecek tutarın, vergiler düşüldükten sonra elde kalan ve net para olan 980 TL serbest meslek erbabının alacağı paradır.

Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu düzenlemek durumundadır. Bunlardan birini müşteriye vermelidir.

Makbuzun muhasebe kaydı için, öncelikle ne kadar bir tutar işleneceğinin hesaplamasını yapmamız doğru olacaktır.

Örneğin, bir ürün veya hizmetiniz karşılığında elinize geçen net tutar: 500 TL. Stopaj oranın %20 ve KDV oranının %18 olmasından yola çıkarak şu formülü kullanabiliriz:

Brüt tutar= Ödenen Net Tutar / 1 - [Stopaj Oranı (%20) - KDV Oranı (%18)] Brüt Tutar= 500 / 1- (%20 - %18) = 510,20 TL

Bu soruya öncelikle “çok kolay ve hızlı bir şekilde” diyerek cevaplamak istiyoruz.

“Vaktim yok, bu tür süreçlerle uğramak karmaşık ve zor geliyor” diye düşünüyorsanız, Türkiye’de bir ilk olan Anahtar Teslim e-SMM hizmetimiz ile e-Serbest Meslek Makbuzu başvurunuzu uzman süreç danışmanlarımıza bırakabilir, yerinizden bile kalkmadan dakikalar içinde e-SMM göndermeye başlayabilirsiniz.

Bunun için dilerseniz 14 günlük ücretsiz deneme süresini başlatabilir, memnuniyetinize göre aboneliğinizi sürdürmek isteyip istemeyeceğinize karar verebilirsiniz.

Deneme süresi başlatma adımları takip ederken en önemli nokta; Paraşüt üzerinde kullanacağınız evrak türü olarak Serbest Meslek Makbuzu'nu seçmenizdir. Hesabınızı açma adımlarını tamamladıktan sonra Paraşüt'ün serbest meslek makbuzu özelliğini kullanmaya başlayabilirsiniz.

Bu soru ayrı bir blog yazısının konusu olabilir fakat temel avantajını bir cümle ile özetlemek gerekirse; Paraşüt sizin cebinizi düşünürken ruhen de rahat bir şekilde, finansal süreçlerinizi aksaklıklar yaşatmadan hızlıca gerçekleştirmenizi sağlar.

Yine de farklı seçenekler arasında kalan okuyucularımız için hazırladığımız ve Paraşüt e-SMM uygulaması ile GİB Portal e-SMM uygulamasının özelliklerini karşılaştırdığımız yazımıza göz atabilirsiniz.

Paraşüt ile e-SMM’ye geçtiğinizde; 

- Kolay ve hızlı bir şekilde makbuz kesebilirsiniz. 

- Takip sürecine vakit harcamadan, makbuzlarınızı anında müşteriniz ile paylaşarak tahsilatlarınızı hızlandırabilirsiniz. 

- Matbaa, kargo ve noter gibi ek masraflardan kurtularak hem zamandan hem de paradan tasarruf edebilirsiniz. 

- Zaman ve mekanın hiçbir önemi yoktur! Makbuzlarınızı internet bağlantısı olan her yerden anında oluşturup müşterilerinize iletebilirsiniz.

Ayrıca, Paraşüt mobil uygulamamızın iş hayatınızı kolaylaştıran özellikleri sayesinde; 

Paraşüt hesabınız yoksa, aşağıdaki butonu tıklayarak Paraşüt’ü 14 gün ücretsiz deneyebilirsiniz.