Tasfiye Nedir? Şirket Kapatma Nasıl Yapılır?

Tasfiye, herhangi bir nedenle şirketin faaliyetine son verilmesi ve hesaplarının kapatılmasıdır. Tasfiye halindeki şirket, pay sahipleriyle olan ilişkileri de dahil, tasfiye sonuna kadar tüzel kişiliğini korur ve ticaret unvanını "tasfiye halinde" ibaresi eklenmiş olarak kullanır. (Örneğin; "Tasfiye Halinde T. Emlak Bankası A.Ş.") Bu halde şirketin organlarının yetkileri ve tüm gayesi tasfiye amacıyla sınırlıdır. Tasfiye halindeki şirketin temsili ve idaresi tasfiye memurları tarafından gerçekleşir.

Şirket kapatma işlemleri, tasfiyesiz ve tasfiyeli olarak iki şekilde yapılabilmektedir. Tasfiye işlemleri sonucunda şirketlerin kayıtları ilgili sicillerden silinmekte, tüzel kişiliği sona ermekte ve faaliyetlerine son vererek tüm hesaplarını kapatmaktadırlar. Şirketin iflas etmesi sonucunda da aynı şekilde şirketin varlığı ortadan kalkar.

Tasfiye, bir şirketin faaliyetlerini sonlandırması ve hesaplarını kapatması sürecidir. Şirketin kapanmasına yol açan çeşitli nedenler bulunmaktadır. Bunlardan biri finansal zorluklardır. Şirket, borçlarını ödeyemez hale geldiğinde veya sürdürülebilir bir gelir elde edemediğinde tasfiye süreci kaçınılmaz olabilir. Bir diğer neden ortaklar arasındaki anlaşmazlıklardır. Yönetim, strateji veya finansal konularda uzlaşma sağlanamadığında, şirketin devam edemeyecek duruma gelmesi tasfiyeyi gerekli kılabilir.

Ayrıca, mahkeme kararı ile de şirketler kapatılabilir. Yasal yükümlülüklerin yerine getirilememesi, borçların ödenememesi veya diğer hukuki nedenler mahkemelerin şirketin infisahına karar vermesine sebep olabilir. 

Tasfiye süreci, şirketin kapanış nedeninin ortaya çıkmasıyla başlar. Eğer tasfiye, ortaklar kurulu (genel kurul) kararıyla gerçekleşecekse, öncelikle bu kararın alınması gerekmektedir.

Tasfiye sürecinin resmi olarak başlaması için ticaret siciline tescil edilmesi gerekir. Şirketin tasfiye sürecine girdiği, ticaret sicil müdürlüğüne ve vergi dairesine bildirilir. Ardından tasfiye ilanı, ticaret sicil gazetesinde yayımlanır.

Bu aşamadan sonra şirketin borçları ve alacakları düzenlenir. 

Öncelikle şirketin mevcut borçları ödenir ve hukuki yükümlülükleri yerine getirilir. Aynı zamanda şirketin tahsil edilmesi gereken alacakları toplanır ve devam eden işlemler tamamlanır. Şirket, bu süreçte yeni ticari faaliyetlere giremez, yalnızca tasfiye işlemlerini yürütür.

Borçların kapatılmasının ardından, şirketin malvarlığı pay sahiplerine dağıtılır. Eğer şirketin borçları ödendikten sonra herhangi bir varlığı kalmışsa, bu varlık hissedarlara payları oranında dağıtılır. Ancak malvarlığının dağıtımına başlandıktan sonra tasfiyeden dönmek mümkün olmaz.

Son aşamada şirketin ticaret sicilinden kaydı silinir. Tüm işlemler tamamlandığında şirketin tüzel kişiliği sona erer ve tasfiye süreci tamamlanmış olur. Bu süreç, şirketin hukuki ve mali sorumluluklarını yerine getirerek kapanmasını sağlayan sistemli bir aşamalar bütünüdür. 

Şirketi kapatmak için öncelikle tasfiye sürecine girilmesi gerekir. Şirketin kapanması için geçerli bir neden olmalıdır. Bu nedenler arasında finansal sıkıntılar, ortaklar arasındaki anlaşmazlıklar, şirketin süresinin dolması veya mahkeme kararıyla kapatılması gibi durumlar bulunur. 

Eğer şirketin tasfiye edilmesine ortaklar kurulu (genel kurul) karar veriyorsa, bu kararın alınması gerekir.

Tasfiye süreci, şirketin ticaret siciline tescili ile resmen başlar. Şirketin kapatılacağına dair bildirim, ticaret sicil müdürlüğüne ve vergi dairesine yapılmalıdır. Daha sonra tasfiye ilanı, ticaret sicil gazetesinde yayımlanarak resmiyet kazanır.

Şirketin mali işlemleri tasfiye süreci boyunca tamamlanmalıdır. Şirketin tüm borçları ödenmeli, alacakları tahsil edilmeli ve devam eden işlemler sonuçlandırılmalıdır. Şirket bu süreçte yeni bir ticari faaliyete giremez, yalnızca tasfiye işlemlerini sürdürebilir.

Borçlar ödendikten sonra şirketin varlıkları pay sahiplerine dağıtılır. Eğer şirketin herhangi bir malvarlığı kalmışsa, ortaklara payları oranında dağıtılır. Ancak şirketin malvarlığı paylaştırılmaya başlandıktan sonra tasfiyeden dönmek mümkün olmaz.

Son aşamada şirketin ticaret sicil kaydı silinir. Bu işlemin tamamlanmasıyla birlikte şirketin tüzel kişiliği sona erer ve şirket tamamen kapanmış olur. Bu süreç, şirketin mali ve hukuki yükümlülüklerinin tamamlanarak resmi olarak kapatılmasını sağlar. 

Şirket kapatma işlemi için belirli resmi evrakların hazırlanması ve ilgili kurumlara sunulması gerekmektedir. Şirket kapatmak için gerekli evraklar şunlardır:

Şahıs şirketi kapatma işlemleri, limited ve anonim şirketlere kıyasla daha basit ve hızlı gerçekleşir. Şirketin tasfiye sürecini başlatmak ve resmen kapatılmasını sağlamak için aşağıdaki evrakların hazırlanması gerekir:

Aşağıda, anonim ve limited şirketlerin tasfiye işlemi için gerekli olan evraklar bir arada bulabilirsiniz:

Tasfiye beyannamesi, şirketin tasfiye sürecine girdiği dönemde verilmesi gereken bir beyanname türüdür. Tasfiye beyannamesi, şirketin tasfiye süreci başladığında ve devam eden dönemlerde verilmelidir.

İlk olarak, şirketin tasfiyeye girdiği tarih, ticaret sicilinde ilan edilen tasfiye başlangıç tarihi ile belirlenir. Bu tarihten itibaren tasfiye beyannamesi verilmesi gerekir. Şirketin faaliyetleri sona ermiş olsa da vergi beyannameleri (gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV gibi) tasfiye süreci boyunca verilmelidir. Bu beyannameler, normal faaliyet beyannamelerinin yerine geçer.

Tasfiye süreci sona erdiğinde, son tasfiye beyannamesi de verilir. Bu beyanname, şirketin varlıklarının tasfiye edildiğini, borçlarının ödendiğini ve kalan değerlerin pay sahiplerine dağıtıldığını gösterir. 

Tasfiyeli Şirket Kapatmak ve Tasfiyesiz Şirket Kapatmak farklı şirket kapanış yöntemleridir.

Tasfiyeli Şirket Kapatmak, şirketin faaliyetlerinin sona erdirilmesi, borçlarının ödenmesi ve alacaklarının tahsil edilmesi anlamına gelir. Bu süreçte, şirketin tüm malvarlığı nakde dönüştürülür, borçlar ödenir ve kalan değer, pay sahiplerine dağıtılır. 

Tasfiye işlemi tamamlandığında, şirketin ticaret sicil kaydı silinir ve tüzel kişiliği sona erer. Tasfiyeli kapatma, genellikle şirketin mali yükümlülüklerinin düzenli bir şekilde sona erdirilmesi için tercih edilir.

Tasfiyesiz Şirket Kapatmak ise, şirketin borçlarının ödenememesi ya da ortaklar arasında anlaşmazlık gibi nedenlerle, mahkeme kararıyla şirketin faaliyetlerinin sona erdirilmesidir. Bu durumda şirketin tasfiye süreci uygulanmaz. 

Mahkeme kararı ile şirketin tüzel kişiliği sona erdirilir ve şirketin kaydı ticaret sicilinden silinir. Tasfiyesiz kapanışta, şirketin malvarlıkları genellikle pay sahiplerine veya alacaklılara dağıtılmadan yok olur. 

İlk olarak, şirketin pay sahiplerine genel kurul kararı alarak tasfiye işlemine başlar. Bu karar, ticaret sicil müdürlüğüne bildirilir ve ticaret sicil gazetesinde yayımlanır. Tasfiye memuru atanır ve şirketin malvarlığı nakde çevrilir. 

Şirketin borçları ödenir, alacaklılara ilan yapılır ve kalan varlıklar pay sahiplerine dağıtılır. Son olarak, şirketin kaydı ticaret sicilinden silinir ve tüzel kişiliği sona erer.  

Tasfiyesiz Şirket Kapatma, mahkeme kararıyla yapılan bir kapanış işlemidir. Şirketin faaliyetleri sona erdirilir, ancak tasfiye süreci uygulanmaz.

İlk olarak, şirketin ortakları arasında bir anlaşmazlık, borçların ödenememesi veya mali zorluklar gibi sebeplerle mahkemeye başvurulur. Mahkeme, şirketin infisahına (kapanışına) karar verir. Bu kararla birlikte, şirketin faaliyetleri sona erdirilir ve tüzel kişiliği son bulur. Şirketin kaydı ticaret sicilinden silinir. 

Tasfiyeli şirket kapatma süreci genellikle 6 ay ile 1 yıl arasında sürer. Bu süre, şirketin malvarlığının nakde çevrilmesi, borçların ödenmesi, alacaklılara ödeme yapılması ve kalan varlıkların pay sahiplerine dağıtılması işlemleriyle belirlenir. 

Tasfiye süresi, şirketin büyüklüğüne, borç ve alacak durumuna bağlı olarak uzayabilir. Eğer şirketin alacaklıları veya borçları karmaşık bir yapıya sahipse, bu süreç daha uzun sürebilir.

Tasfiyesiz şirket kapatma sürecinde mahkeme kararıyla şirketin kapanışı gerçekleşir ve ticaret sicilinden kaydı silinir. Bu süreç 1 ile 2 yıl arasında sürebilir. Ancak, mahkeme sürecinin uzaması, mahkemelerin yoğunluğuna veya borçların ödenememesi gibi durumlarda bu süre daha da uzayabilir. 

Tasfiye süreci şirket sona erme nedenlerinden birinin ortaya çıkması ile başlar. Bu süreçte şirketin faaliyette bulunduğu dönemde başlanmış olup da henüz sonuçlandırılmamış olan iş ve işlemleri tamamlanır, şirketin borç ve taahhütleri yerine getirilerek alacaklılara alacakları dağıtılır. 

Aynı zamanda eğer varsa şirketin alacakları toplanır, firma varlıkları paraya çevrilir, borçlar ödendikten sonra geriye aktif kalması halinde geriye kalan aktif pay sahiplerine dağıtılır.

Son olarak şirketin ticaret sicilinden terkin edilerek tüzel kişiliğin ortadan kalkması ile tasfiye süreci sona erer.

Öncelikle 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu “Tasfiyeden dönülmesi” başlıklı 548. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir: “ Şirket sürenin dolmasıyla veya genel kurul kararıyla sona ermiş ise, pay sahipleri arasında şirket malvarlığının dağıtımına başlanılmış olmadıkça, genel kurul şirketin devam etmesini kararlaştırabilir. 

Devam kararının sermayenin en az yüzde altmışının oyu ile alınması gerekir. Esas sözleşme ile bu nisap ağırlaştırılabilir ve başkaca önlemler öngörülebilir. Tasfiyeden dönülmesine ilişkin genel kurul kararını tasfiye memuru tescil ve ilan ettirir.”

Tasfiyeden dönme sadece aşağıdaki iki sona erme nedeni varsa mümkün olacaktır: 

Ticaret Sicil Yönetmeliği’nin 88. maddesi çerçevesinde tasfiye memuru tasfiyeden dönülmesine ilişkin genel kurul kararını şirket merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil ve ilan ettirir.

Tescil başvurusunda Ticaret Sicili Müdürlüğü’ne verilmesi gereken belgeler Ticaret Sicili Yönetmeliği’nin 88/2. maddesinde belirtilmiştir: Tescil başvurusunda aşağıdaki belgeler müdürlüğe verilir: 

Tasfiyeden vazgeçilmesi halinde, şirket hakkında tasfiye hükümleri uygulanmaz. Böyle bir durumda, tasfiyeden vazgeçme kararı, bu kararın alındığı dönemin başından itibaren geçerli olur. Tasfiyeden vazgeçme kararının alındığı tarihe kadar verilen tasfiye dönemi beyannameleri, normal faaliyet beyannamelerinin yerine geçer.

Tasfiyesinden vazgeçilen kurumun geçici vergiyle ilgili yükümlülükleri, tasfiyeden vazgeçilmesine ilişkin kararın alındığı tarihi kapsayan geçici vergilendirme dönemi başından itibaren başlar.

Paraşüt Blog'da yer alan tüm hukuk içeriklerini, blog sayfamızda yer alan Hukuk/Vergi kategorisine tıklayarak okuyabilirsiniz. Dilerseniz Paraşüt Blog'a abone olarak güncel içeriklerden ve yeniliklerden anında haberdar olabilirsiniz.

Ön muhasebe süreçlerinizi kolaylaştıracak Paraşüt'ü 14 gün ücretsiz denemek için tıklayın!