e-Döviz alım satım belgesi uygulaması nedir? Zorunlu mudur?

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından döviz alım satım işlemlerinin 1 Ocak 2022 tarihi itibarıyla elektronik ortamda gerçekleştirileceği açıklandı. Kağıt ortamda düzenlenen döviz alım ve satım belgeleri ile aynı hukuki değer ve işlerliğe sahip olan "e-döviz kimler için zorunlu olacak, kullanıcılara ne gibi avantajlar sağlayacak" diye merak edenler için e-döviz uygulaması bu yazımızda ele aldık.

e-Döviz alım satım belgesi, döviz alım satım işlemleri yapan firmalar ile mükelleflerin kağıt ortamda düzenlediği döviz alım belgesi ve döviz satım belgelerinin dijital ortama taşınmış elektronik halidir.

Diğer e-belge uygulamalarında olduğu gibi e-döviz uygulaması da bu belgelerin elektronik ortamda korunmasını ve saklanmasını sağlayan bir sistemdir.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın yayımladığı kılavuzda e-döviz alım satım belgesinde bulunması gereken bilgilere yer verilmiştir. Bu belgeyi düzenlerken belirtilen bilgilerin eksiksiz bir şekilde girilmesine özen gösterilmesi önemli.

e-Döviz alım satım belgesinde yer alması gereken bilgiler şöyledir: * Mükellefin adı soyadı ve unvanı, adresi, Vergi Dairesi ve vergi numarası, * Döviz alım satım belgesinin seri ve sıra numarası, * Dövizi satan kişi veya kuruluşun adı, soyadı, uyruğu ve unvanı, * Satılan dövize ait bilgiler; geldiği ülke, geliş nedeni, cinsi, uygulanan kur tutarı, TL karşılığı, USD karşılığı, ihracat şekli, teslim şekli, gümrük çıkış beyannamelerinin tarihi, numarası, çıkış kapısı, yurda getirilen dövizin ödeme şekli (kesintiler, kalan net tutar) ve açıklama, * Tarih, isim, kaşe ve imza.

Ayrıca firmaların, zorunlu tutulan bilgilere ek olarak farklı bilgilere de belge üzerinde yer vermesi mümkündür.

Başkanlık ihtiyaç duyması halinde, yetkili müesseselerden, söz konusu bilgilere ilave olarak farklı bilgilerin de e-Döviz Alım-Satım Belgesinde bulunmasını, gerekli hazırlıklar için en az 3 ay süre vermek ve Gelir İdaresi Başkanlığı'ın internet sitesinden duyurmak suretiyle isteyebilir.

e-Dövizde olması gereken bilgilerin ardından gelelim bu belgenin nasıl düzenleneceğine…

Bu belge türünün Başkanlığın uygun gördüğü formatta düzenlenmesi gerekir. Elektronik sertifika ile imzalı olarak hazırlanması gereken e-döviz belgesinin alıcıya iletimi hem kağıt üzerinden hem de elektronik olarak yapılabilir. Talep edilen kağıt olarak ulaştırılması ise, firma kaşesi ve ıslak imzayı atlamamalısınız. Matbu olarak iletilmesi durumunda, bir nüshası da elektronik ortamda saklanmalıdır.

Bu uygulama ile ilgili sıkça karşılaştığımız sorulardan biri de “e-Döviz uygulamasına kimler dahildir?”

Yani, finansal işlemlerinizi elektronik ortamda gerçekleştirmelisiniz. Henüz e-fatura kullanıcısı değilseniz, Anahtar Teslim e-Fatura hizmetimiz ile sadece 30 dakikada e-fatura kullanıcısı olabileceğinizi hatırlatalım.

e-Fatura kullanıcısı olduktan sonra GİB’in e-döviz sistemine giriş yapabilir ve başvuru işlemlerini başlatabilirsiniz. Bir diğer koşul da GİB tarafından Vergi Usul Kanununa ait 509 numaralı tebliğde belirtilen hazırlıklarınızı tamamlamış olmanızdır.

İlgili tebliğin “V.1.” numaralı bölümünde belirtilen uygulamadan yararlanma yöntemleri ve başvuru esaslarına uygun şekilde e-Döviz Alım-Satım Belgesi uygulamasına dahil olmak için gerekli başvuruyu yapması gerekir.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi GİB tarafından belirlenen esas ve usuller vardır. Bu belge de belirtilen esaslara uygun formatta hazırlanmalıdır.

Dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli nokta da, e-döviz alım satım belgelerinde barkod ve karekod olmasıdır. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın duyuru yaptığı tarih esas alınarak belge üzerine karekod ya da barkod bulunmalıdır.

e-Döviz belgesinin geçerliliği kağıt belge ile aynıdır. Firmaların döviz alma ve satma yetkisi alabilmesi için alması gereken izinler arasında ilk sırada bu belge yer almaktadır. Fakat birtakım e-döviz alım satım belgesi yükümlülükleri de söz konusudur.

Zorunluluk kapsamında olduğu halde e-döviz alım-satım belgesi uygulamasına vaktinde geçiş yapmayan mükellefler ve tebliğde belirtilen şekilde düzenlemeyen veya almayan mükellef hakkında cezai hükümler uygulanır.

Zorunluluk ve uygulama şeklini anlattıktan sonra biraz da e-döviz alım satım belgesinin avantajlarından bahsedelim. Geleneksel yöntemler yerine pek çok finansal işleminizi dijital platformlardan yürütüyorsanız aslında bu avantajlara yabancı değilsiniz.

Nasıl ki e-fatura kullanımı firmalara büyük bir kolaylık ve hız sağlıyorsa e-döviz uygulaması da aynı şekilde firmalara büyük bir rahatlık sağlıyor. En önemlisi de insan hatasına son derece açık olan geleneksel belge düzenleme işlemleri yerine hata payını en aza indirerek belirli bir sistem düzeninde işlemlerinizi gerçekleştirebiliyorsunuz.

Olası bir hata ya da geçiş sürecinde girilmeyen eksik bir bilginin, firmanız için riskli bir durum yaratmaması adına uygulamaya geçiş yaparken uzman kişilerden destek almanızı öneririz.

Döviz alım ve satım faaliyetlerinde bulunan kurumlar için dijital sisteme geçiş zorunluluğu gelmesiyle birlikte sisteme dahil olmak için farklı alternatifler de sunuldu.

Bunlardan ilki Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından sunulan e-Belge portalleri aracılığıyla olan GİB Portal Yöntemidir. Ikincisi, doğrudan entegrasyon yöntemi dediğimiz, kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık bilgi işlem sistemleri ile doğrudan entegre edilmesi ile yapılan entegrasyondur. Üçüncüsü ile Başkanlık'tan izin almış özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla dahil olunan özel entegratör yöntemidir.

Başkanlık’tan alınan izne de e-döviz alım satım belgesi özel entegrasyon iznidenilmektedir. Yayınlanan “Yetkili e-Döviz Alım-Satım Belgesi Özel Entegratörler Listesi” bu izni alan kurumları kapsamaktadır.

Dijital dönüşümünü Paraşüt güvencesi ile tamamlayan on binlerce firma, finansal işlemlerini hızlı ve kolay bir şekilde gerçekleştiriyor. Siz de Türkiye'nin ilk online ön muhasebe programı Paraşüt'ü tercih ederek firmanızın dijital yolculuğunu başlatabilirsiniz.

Henüz Paraşüt abonesi değilseniz, uygulamamızı 14 gün ücretsiz deneyebilirsiniz.