Bitcoin işlemlerinin muhasebe kayıtları nasıl tutulur?

Bu yazımızda Bitcoin kavramının sorun yaratabildiği noktaları inceleyecek ve şirketlerin (Ltd, A.Ş veya şahıs şirketi) Bitcoin veya diğer sanal paralarla gerçekleştirebilecekleri operasyonların muhasebeleştirilmesi üzerine yoğunlaşacağız.

Öncelikle örnek olarak inceleyeceğimiz operasyonları liste halinde görelim:

1. Hizmet karşılığında Bitcoin ile ödeme ya da tahsilat yapılması
2. Madencilik (mining) ile Bitcoin kazanılması
3. ICO (piyasaya sürülmesi) ile diğer sanal paraların kazanılması ya da satın alınması
4. Borsa ya da değiş tokuşa aracılık karşılığında komisyonun Bitcoin ile alınması veya ödenmesi

 

Bitcoin nedir?

Aslında temel problem Bitcoin’in (ya da diğer sanal paraların) ne olduğunun kesin olarak tanımlanmaması. Bu konuda SPK, BDDK, Vergi İdaresinde kabul edilmiş bir tanım olmadığı gibi diğer ülkelerde farklı farklı uygulamalar mevcuttur.

Bitcoin; para mıdır, menkul kıymet midir, emtia (stok) mıdır? Eğer Bitcoin'in bu üçünden hangi sınıfa girdiğini tespit edebilirsek ona göre muhasebeleştirilmesi ve vergilendirmesi olacaktır.

Kanunlarımızda Bitcoin tanımı yoktur ve geçmişte de genel kabul edilmiş bir uygulaması yoktur. Bu nedenle bu yazımda Bitcoin’in “emtia” olduğu varsayımı üzerinden konuyu değerlendireceğim. Çünkü Bitcoin’in “para” özelliklerini taşımadığı, kanunlara göre “menkul kıymet” olarak değerlendirilemeyeceği konusunda bir kanı var. İleride çıkacak kanun ya da düzenlemeler ile bu değişebilir.

Bitcoin’i emtia olarak değerlendirdiğimizde ise işin içine KDV girecek ki %18 KDV tüm hesaplamaları değiştirebilir (İlgili KDV hesaplarını ve Bitcoin’in vergilendirilmesini bir sonraki yazımda inceleyeceğim).

 

1. Hizmet karşılığında Bitcoin ile ödeme/tahsilat yapılması

 

Hizmet karşılığı Bitcoin alınması:

Hizmet verildiğinde fatura kesilir, gelir yazılır ve müşteri hesabına borç kaydedilir (normal satış işlemi). Ek olarak; alınan Bitcoin stok hesaplarına işlenir ve müşteri hesabı kapatılır.

 

Hizmet karşılığı Bitcoin ile ödeme yapılması:

Tedarikçinin kestiği hizmet faturası gider yazılır ve tedarikçi hesabı alacaklandırılır (normal satın alma işlemi). Ek olarak; alınan Bitcoin stok hesaplarından düşülür, tedarikçi hesabı kapatılır ve fatura tutarı ile stokta kayıtlı Bitcoin tutarı arasında fark var ise gelir/gider yazılır.

 

2. Madencilik (mining) ile Bitcoin kazanılması

Şirketiniz mining işinden Bitcoin kazanmış ise bu işlem karşılığında fatura kesmeli, gelir kaydetmeli ve bu gelir karşılığında da Bitcoin stok hesabını arttırmalıdır.

 

3. ICO (piyasaya sürülmesi) ile diğer sanal paraların kazanılması/satın alınması

 

ICO karşılığında sanal para satışı:

Toplanan para ya da elde edilen gelir karşılığında fatura kesilmesi gerekir. Satılmayan sanal paralar ise stok hesaplarına iz bedelinden alınmalıdır.

 

ICO’dan sanal para alımı:

Alınan sanal paralar stok hesabına kaydedilmelidir.

 

4. Borsa ya da değiş tokuşa aracılık karşılığında komisyonun Bitcoin ile alınması/ödenmesi

Bu durumda 1. maddede yer alan açıklamalar geçerlidir. Kısaca tekrar edecek olursak komisyon karşılığında fatura kesilmeli, gelir yazılmalı ve müşteri hesabı borçlandırılmalıdır. Alınan Bitcoin stoklara kaydedilmeli ve müşteri hesabı kapatılmalıdır.

Bitcoin işlemlerinin vergilendirilmesi ile ilgili yazımız yayınlandığında haberdar olmak için Paraşüt Blog'u takip etmek ister misiniz?