Yıllık izin süreleri nasıl hesaplanır?

 

Yıllık izin nedir?

Yıllık izin, bir diğer adıyla ücretli izin işverenin işçiye sağlaması gereken en temel haklardan biridir.

4857 sayılı İş Kanunu ile de korunma altına alınan bu haktan ne işverenin ne de işçinin vazgeçmesi söz konusu değildir. İşveren bu hakka el koyamaz ve bu hakkı paraya çeviremez.

 

Kimler yıllık izin kullanabilir?

Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri, yürürlükte olan 4857 sayılı İş Kanununun 53. maddesinde belirlenmiştir. Kanuna göre; işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de dahil olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan kişiler yıllık ücretli izin hak ederler.

Kanun işçilere verilecek olan yıllık ücretli izin haklarının alt sınırını belirlemiş olup, bu süreler iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile arttırılabilir.

 

Yıllık izin süresi hesaplama formülü 2023

Çalışanların yıllık ücretli izin süresi şirket bünyesinde çalıştıkları gün miktarına göre değişiklik gösterir. Aynı şirketin bünyesinde çalışma sürelerine bağlı olarak yıllık izin verilebilecek minimum süreler kanunda belirtilmiştir. Gelin hep birlikte izin hesaplama tablosuna bir göz atalım.

18 yaş ve altı ile 50 yaş ve yukarı çalışanlara verilecek yıllık ücretli izin hakkı çalışma süresine bakılmaksızın 20 günden az olamaz. Hizmet süresini dolduran çalışanların, yıllık izni gelecek hizmet yılı içinde kullandırılır.

 

Çalışanlar yıllık ücretli izinlerini kullanamazsa ne olur?

İş Kanunu’nda işçilere tanınan haklardan bazılarından vazgeçilebilirken bazılarından vazgeçilemez.

Örneğin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçilerin çalışmaması esas olmasına rağmen işçinin onay vermesi halinde çalışabileceği, bu durumda ise ücretinin zamlı ödeneceği belirtilmiştir.

Yıllık ücretli izin ise işçinin vazgeçemeyeceği, işverenin de vermekten kaçınamayacağı bir haktır. Bir işletmede hak edilen izinler haklı bir neden olmaksızın kullandırılmıyorsa çalışanın iki seçeneği bulunmaktadır.

1. Çalışan bu durumu sebep göstererek ve İş Kanunu'nun 24. maddesine dayanarak sözleşmesini tek taraflı olarak feshedip kıdem tazminatını alma hakkına sahip olur.
2. Kullanmadığı yıllık ücretli izinleri yanmayacağı için işten ayrılırken kullanmadığı geriye dönük tüm yıllık izin ücretlerini işverenden isteyebilir.

Yıllık izinlerin, hak edildikleri seneyi takip eden sene sonuna kadar kullandırılmaları esastır. Örneğin 2023 yılı izni en geç 2024 aralık ayı sonuna kadar kullandırılmalıdır.

Buna rağmen kullandırılmayan izinler ne olacaktır? Hiçbir şey olmadan birikeceklerdir. İşçi işten ayrılırken kullanmadığı izin süreleri toplanacak ve işçiye en son ücreti üzerinden toplu olarak ödenecektir.

İnternette birçok kaynakta geriye dönük 5 yıllık izin parası istenebileceği şeklinde YANLIŞ BİLGİ mevcuttur. Zaman aşımı süresi ancak ve ancak işçinin işten ayrılmasıyla başlar ve bu tarihten sonra 5 yıldır.

Yani işçi örneğin 25 yıldır çalışıyor ve hiç izin kullanmamışsa, bu 25 yıllık izin ücretinin tamamını işten ayrıldığı tarihten itibaren 5 yıl içinde mahkeme kanalıyla talep edebilir. (Yargıtay 7 Hukuk 2014/12970 E.)

 

Yıllık izin hakediş hesaplama

İş Kanunun 54. maddesi bu düzenleme ile birlikte hizmet sürelerinin nasıl hesaplanması gerektiğini de açıklamaktadır. Buna göre, aşağıdaki hallerin hizmet hesabında çalışılmış gibi sayılması gerekmektedir:

İş Kanununun 66. maddesinde sözü geçen aşağıdaki zamanlar da dikkate alınmalıdır:

 

Çalışanların devamsızlık yaptığı durumlarda ne olur?

Yukarıda belirtilen durumlar dışında söz konusu olabilecek iş devamsızlığında çalışan, işe başlama tarihinden itibaren bir yılı doldurmuş olsa bile devamsızlık süreleri hizmet süresinden sayılmayacağından yıllık ücretli izni hak etmeyecektir.

Bu durumda devamsızlık süreleri çalışanın yıllık izni hak edeceği tarihin üzerine eklenerek, yıllık izin hakediş tarihinin yeniden belirlenmesi gerekmektedir. İlerleyen yıllarda çalışanın yıllık izin hakediş tarihi, bir önceki izin hakediş tarihi gün baz alınarak hesaplanır.

 

Örnek:

1 Ocak 2017 yılında çalışmaya başlayan personelin normal şartlar altında ilk izin hak edeceği tarih 31 Aralık 2017’dir ve 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren yıllık ücretli izin hakkını kullanabilir. Fakat bu çalışanın kanunda belirtilen istisnai haller haricinde, 1 Temmuz 2017 ve 30 Eylül 2017 tarihleri arasında 3 ay süre ile devamsızlık halinin olduğunu düşünürsek, bu 3 aylık sürenin hizmet süresinin sonuna eklenerek çalışanın yıllık izin hakediş tarihinin 31 Mart 2018 olarak tekrar belirlenmesi gerekecektir.

İzleyen yıllarda da hakediş tarihi 31 Aralık olarak değil 31 Mart olarak dikkate alınacaktır. Eğer yine devamsızlık hali söz konusu ise, hakediş tarihinin yeniden hesaplanması gereklidir.

Hizmet süresinin hesabında dikkat edilmesi gereken bir diğer husus da çalışanın aynı işverenin eğer varsa farklı işyerlerinde çalıştırıldığı dönemlerin hizmet süresi hesabında birleştirilerek hesaplanması gerektiğidir. Bu hesaplama da yukarıdaki bahsedilen hususlar çerçevesinde ele alınmalıdır.

 

Yıllık ücretli izin hesaplarken başka nelere dikkat etmeliyiz?

Kanunda belirtilen yıllık ücretli izin ile alakalı diğer önemli hükümler şunlardır:

Yıllık izin prosedürlerinin yer aldığı iş kanununu buradan popup:yes inceleyebilirsiniz.