18 soruda kur farkı faturası

 

1. Kur farkı nedir?

Kur, iki farklı para birimi arasındaki değşiim oranına denir. Kur farkı ise, bu iki para cinsi arasındaki değişimlerin alım satım işlemlerinde yarattığı farktır.

Ülkemizde bildiğiniz üzere dalgalı kur sistemi uygulanmaktadır. Dalgalı kur, yerli paranın yabancı paralarla ilişkisinin piyasalarda (arz ve talep kurallarına göre) belirlendiği kur rejimidir. Bu nedenle, satış yapılan tarihteki kur ile tahsilatın gerçekleştirildiği tarihteki kurda farklılıklar söz konusu olabilmektedir.

"Kur farkı hangi kurdan hesaplanır?" diyenler için de açıklık getirelim. Esas alınacak kur, taraflar arasında belirlenen döviz kurudur. Yani, eğer taraflar arasında yapılan sözleşmede döviz kuru belirlenmişse, sözleşmede belirlenen döviz kuru geçerlidir.

Eğer taraflar arasında döviz kuru belirlenmemiş ise faturanın düzenlendiği tarihte Resmi Gazete'de yayımlanan T.C. Merkez Bankası döviz alış kurunun dikkate alınması gerekir.

Şu notu da ekleyelim: T.C Merkez Bankası tarafından döviz kurunun belirlenmediği, dolayısıyla Resmi Gazete'de döviz kurları yayımlanmadı ise (resmi tatiller, hafta sonları ve yarım gün çalışılan günler için) söz konusu günlerden önceki ilk iş gününde Resmi Gazete'de yer alan döviz alış kuru dikkate alınmalıdır.

 

2. Kur farkı faturası nedir?

Dövizli fatura kesildiği zaman, kesim zamanı ve faturanın tahsil edildiği tarih arasında belirli bir süre geçtiği için kur farkı oluşur. Oluşan kur farkının tutarı için de fatura hazırlanır ve bu faturaya kur farkı faturası denir. Dövizli fatura yasal defterlere TL olarak kaydedilir, dövizli işlemin döviz karşılığı da kayıtlarda yer alır ve para cinsi bakımından oluşan farkların giderilmesi için bu fatura oluşturulur.

 

3. Kur farkı faturası nasıl hesaplanır?

Kur farkı hesaplama örneği aşağıdaki gibidir:

Yukarıdaki örnekte; A firması B müşterisine KDV dahil 100 USD fatura kesilmiş ve karşılığında B firmasından 100 USD ödeme alınmış ve hesap ticari olarak kapanmıştır. Ama yasal defterlerde bu hesap kapanmamış, A firmasının yasal defterlerinde (B müşterisinin yasal kayıtlarında da bu tutar olmalı) B müşteri hesabında 3 TL alacak bakiye kalmıştır.

Yasal defterlerde de TL bakiyesinin kapanması için A firmasının B müşterisine KDV dahil 3 TL “Kur farkı” faturası kesmesi gerekmektedir.

 

4. Kur farkı faturasını kim düzenler? Satıcı mı? Müşteri mi?

Kur farkı faturasını, TL hesabında lehine para kalan taraf keser. Yukarıdaki örnekte A firması TL hesabında avantajlı durumda olduğu için (kestiği fatura tutarından daha fazla tahsilat yapmıştır).

Bu nedenle B müşterisine kur farkı faturasını kesmesi gerekir. Eğer fatura kesildikten sonra kur düşmüş ve ödenen TL tutar, faturanın TL tutarından aşağıda olsa idi bu sefer B müşterisi, A firmasına kur farkı faturası kesecekti.

Tam bu noktada, "Kur farkı faturası nasıl kesilir?" sorusunu da cevaplayalım. Genel hatlarıyla kur farkı faturası da tıpkı diğer fatura türleri gibi düzenlenir. Fakat dikkat edilmesi gereken birkaç önemli nokta söz konusudur: * Türk lirası cinsinden düzenlenmelidir. 

* KDV hesaplaması kur fakına göre yapılmalı ve faturaya bu şekilde işlenmelidir. 

* Faturanın açıklama bölümünde "Kur farkı faturası" olduğu belirtilmelidir. 

* Karşı taraf e-fatura mükellefi ise fatura, e-fatura formatında düzenlenmelidir.

 

5. Kur farkı faturası kesmek zorunlu mu?

Evet, kalan TL bakiyesinin kapatılması için kur farkı faturasının kesilmesi zorunludur. Tahsilatın kurunu, kesilen fatura kuruna eşitleyerek TL bakiyeyi sıfırlamak doğru değildir.

 

6. Kur farkı faturası KDV oranı kaçtır?

Kur farkı, faturanın kesildiği dönemde teslime konu olan mal ya da hizmetin tabi olduğu KDV oranı kullanılacaktır. Örneğin kesilen mal/hizmet faturasında %18 KDV uygulandı ise kur farkı faturasının KDV oranı %18 olacaktır.

Bu konuyla ilgili sıkça karşılaştığımız bir diğer soru da; "Kur farkı faturası kdv dahil mi kesilir?" Kur farkı faturası kesilirken, kur farkının miktarı kadar KDV’si de eksi olarak hesaplanır.

 

7. Kur farkı faturasında KDV nasıl hesaplanır?

TL bakiyeyi kapatabilmek için iç yüzde ile KDV hesaplanması gerekir. Yani kalan TL bakiyesinin KDV’li tutar olduğunu düşünerek KDV’siz tutarı hesaplanır.

Örneğin kalan TL bakiye 118 TL ve KDV oranı %18 ise, kur farkı faturasının matrahı 100 TL, KDV’si 18 TL ve toplam tutarı da 118 TL olacaktır.

 

8. Kur farkı faturası ne zaman düzenlenir?

Mal/Hizmet bedeli karşılığında kesilen dövizli faturaya tahsilat alındığında ve bu ödeme ile daha önce kesilen faturanın tamamının yada kısmi olarak kapatıldığında, yani tahsilat alındığında kur farkı faturasının kesilmesi gerekir.

 

9. Kur farkı faturası kesilmezse ne olur? Cezası var mıdır?

TL bakiye kur farkı faturası olmadan sıfırlanır ve kur farkı faturası kesilmez ise kesilmeyen her bir fatura için 290 TL’den aşağı olmamak üzere bu faturalarda yazılması gereken tutarın %10’u oranında özel usulsüzlük cezası vardır.

 

10. Özel Usulsüzlük cezası kur farkı faturası kesmesi gerekip kesmeyen tarafa mı yoksa karşı tarafa mı kesilir?

Hem faturayı kesmesi gerekip de kesmeyen hem de kur farkı faturası alması gerekip de almayan 2 tarafa da kesilebilir.

 

11. Dönem sonu kur değerlemesinde çıkan farklar için kur farkı faturası kesilmeli midir?

Vergi Kanunlarına göre dövizli borç ve alacaklar, dönem sonlarında, Merkez Bankasının yayınladığı dönem sonu kurları ile değerlenir, yani dövizli borç ve alacaklar bu kurlar ile çarpılarak yasal defterlerde TL karşılıkları gösterilir.

Faturanın kayıt esnasındaki TL karşılığı ile dönem sonu kuru ile değerleme sonrası TL karşılığı arasındaki farklar; olumlu olur ise kur farkı gelir hesaplarına, olumsuz olur ise de kur farkı gider hesaplarına alınır.

Dönem sonu değerlemeden kaynaklanan kur farkı gelir veya giderleri için kur farkı faturası kesilmesine gerek yoktur. Kur farkı faturası kesilmesi için ödemeden kaynaklı TL farkı olmalıdır.

 

12. Kur farkı faturası ödenir mi?

Kendi yorumuma göre kur farkı faturaları ödenmez, çünkü kur farkı faturaları hesapları kapatmak için hazırlanan düzeltme faturalarıdır. 

Kur farkı faturası ile hesabın TL bakiyesi kapatılır. Kur farkı faturası bir düzeltme işlemidir. Kur farkı faturasını düzenleyen taraf faturada yer alan KDV’yi ilgili ayda vergi dairesine öder, karşı taraf ise bu KDV’yi kendi beyannamesinde indirim konusu yapar.

 

13. Çek ile ödemelerde kur farkı faturası ne zaman düzenlenir?

Kur farkı faturası çek ile ödemenin gerçekleştiği, fiilen kasa ya da banka ödemesinin gerçekleştiği tarihte oluşan TL farklar için düzenlenmelidir. Çekin düzenlendiği tarih yada karşı tarafa verildiği tarih, ödeme işlemi için yeterli değildir.

 

14. Kur farkı faturasının matbu olarak mı kesilmesi gerekir? Yoksa e-fatura olarak mı?

Kur farkı faturasının diğer faturalardan farkı yoktur. Yani firma, müşterilerine kağıt ortamında fatura kesiyor ise kur farkı faturasını kağıt ortamında keser, eğer firma müşterilerine e-fatura ortamında fatura kesiyor ise kur farkı faturasını e-fatura olarak keser.

 

15. Dövize endeksli işlemlerde kur farkı faturası kesilmeli midir?

Kur farkı faturası, yasal defterlerde TL bakiyeyi kapatmak için kesilir. Yani ister dövizli olsun isterse dövize endeksli olsun işlemin ödemesinden sonra TL bakiye kalır ise bu bakiyenin kur farkı faturası kesilerek kapatılması gerekir.

 

16. Kur farkı faturası dövizli olarak kesilebilir mi?

Hayır, dövizli olarak kesilemez. Zaten kur farkına konu işlemde dövizli bakiye sıfır ve TL bakiye sıfır olmadığından dolayı TL bakiyeyi sıfırlamak için kur farkı faturası kesilir. Kur farkı faturasının döviz tutarı sıfır olmalı ama TL tutarı da bakiyeyi kapatacak kadar olmalıdır.

 

17. Yurt dışındaki firmalara kur farkı faturası kesilir mi?

Hayır, sadece yurtiçindeki firmalar için kur farkı faturası kesilir. Yurtdışına yapılan dövizli satışlar yada dövizli alımlar için yapılan ödemeler ile döviz bakiyesi kapanıp, TL bakiyesi kalır ise TL hesapta kalan tutar için kur farkı faturası düzenlenmez.

TL bakiye ödeme yapıldığında kur farkı gelir gider hesabı ile kapatılır.

 

18. Kur farkı faturasının içeriğine ne yazılmalıdır?

Kur farkı faturasının açıklamasına “Kur farkı faturası” ibaresi yazılması yeterlidir. Daha detaylı bilgi verilmek istenir ise açıklamaya hangi fatura ödemesi için kur farkı hesaplandı ise o fatura hakkında bilgi verilebilir (fatura tarihi, tutarı vs.).

Faturalarınızı daha düzenli kesmek ve takip etmek isterseniz Paraşüt'ü 14 gün ücretsiz deneyebilirsiniz.